On bir yıldır, yazım kurallarında Türk Dil Kurumu (TDK) Yazım Kılavuzu’nun 27. baskısını esas alıyorduk. Haziran 2012’den bu yana TDK’nin Yazım Kılavuzu’nu ne zaman güncelleyeceğini merak ederken beklenen güncelleme Kılavuz’da değil Sözlük’te yapıldı.

TDK, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılına özel Türkçe Sözlük’ün 12. baskısını yayımladı. 14 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla güncellenen sözlükte, bazı sözcüklerin yazımının değiştirildiği görülmekte. Yapılan değişiklikler içinde beni en çok şaşırtan “unvan”ın “ünvan” olarak güncellenmesi. “Ünvan” güncellemesi bana, yıllar önce “kampus”un “kampüs” olarak değiştirilmesini hatırlattı. Dil, canlı bir varlıksa ve sözcüklerin yazımı genel söyleyiş yaygınlığına göre zamanla güncellenecekse “kampüs, ünvan” değişikliklerinde olduğu gibi TDK, ileride “itibarıyla”nın “itibariyle”, “doküman”ın “döküman” olarak değiştirildiğini de söyleyebilir.

Son güncellemede “yeşilbiber”i, “yeşil biber” olarak ayıran TDK’nin, “kırmızıbiber”in yazılışını niçin ayırmadığını merak ettim. Ayrıca kaynaklarda “yürük”ün, “yörük” olarak değiştirildiğinden bahsediliyor ancak “yürük” ayrı bir sözcük olarak varlığını korumakta, tek fark “yörük”le aynı olduğu vurgusunun yapılması. Aşağıdaki listede yer alan sözcükler artık yeni hâlleriyle yazılacakken “yürük”, yazım olarak varlığını korumaya devam etmekte.

TDK Yazım Kılavuzu’nun 28. baskısı da yolda

Bu arada, Türkçe Sözlük’ün 12. baskısında bazı sözcüklerin yazılışının değiştirilmesiyle “TDK de sürekli yazım kurallarını değiştiriyor” diyenlerin ekmeğine yağ sürülmüş; bu ezber eleştirilerde bulunanlara karşı bizlerin de işi zorlaştırılmış oldu. Yapılan değişikliklerle ilgili ben de şunu merak ediyordum: Elimizdeki Yazım Kılavuzu’nun 27. baskısı, Türkçe Sözlük’ün 12. baskısındaki değişikliklere göre güncellenecek mi? Yoksa TDK, artık Yazım Kılavuzu’nun yeni baskılarını yapmak yerine internet sitesinde yaptığı gibi Güncel Türkçe Sözlük‘e yönlendirmede mi bulunacak? Yazıyı yazdıktan sonra Türk Dil Kurumunu arayıp, Türkçe Sözlük’teki güncellemelere istinaden Yazım Kılavuzu’nun da yeni baskısının yapılıp yapılmayacağını sordum. Yetkili, Kılavuz’un da güncellendiğini, baskı için hazır olduğunu, gerekli kontrol ve onaylardan sonra yayımlanacağını söyledi.

---

Yazılışı değiştirilen sözcükler

Türkçe Sözlük’ün 12. baskısında yazımı değiştirilen sözcükler şu şekilde:

• Akçaarmut (güncel) – akça armudu (eski)
• Ak zambak (güncel) – akzambak (eski)
• Allah müstahakkını versin (güncel) – Allah müstahakını versin (eski)
• At balığı (güncel) – atbalığı (eski)
• Boyu posu (güncel) – boyu bosu (eski)
• Çi börek (güncel) – Çiğ börek (eski)
• Doğubayazıt (güncel) – Doğubeyazıt (eski)
• Ek-eylem (güncel) – ek eylem (eski)
• Ek-fiil (güncel) – ek fiil (eski)
• Gök soğan (güncel) – göksoğan (eski)
• Hasır altı (güncel) – hasıraltı (eski)
• Hatasıyla savabıyla (güncel) – hatasıyla sevabıyla (eski)
• Horon tepmek (güncel) – Horon vurmak (eski)
• Kanun koyuculuk (güncel) – kanun koyuculuğu (eski)
• Kayyım (güncel) – kayyum (eski)
• Küme düşmek (güncel) – kümeden düşmek (eski)
• Marmaraereğlisi (güncel) – Marmara Ereğlisi (eski)
• Oyun kuruculuk (güncel) – oyun kuruculuğu (eski)
• Pileli (güncel) – pilili (eski)
• Sultanefendi (güncel) – sultan efendi (eski)
• Yakantop (güncel) – yakan top (eski)
• Yasa koyuculuk (güncel) – yasa koyuculuğu (eski)
• Yeşil biber (güncel) – yeşilbiber (eski)
• Yeşil fasulye (güncel) – yeşilfasulye (eski)
• Yeşil soğan (güncel) – yeşilsoğan (eski)
• Yeşil zeytin (güncel) – Yeşilzeytin (eski)
• Ünvan (güncel) – unvan (eski)

Türkçe Sözlük’te sizin de yazımının değiştirildiğini fark ettiğiniz sözcükler varsa yorum kısmına yazarak yukarıdaki listenin güncellenmesine katkı sağlayabilirsiniz.