Redaksiyon yaparken en sık düzelttiğim kelimelerden biridir “itibariyle”. Çoğunlukla yazı dilini de konuşma dili gibi zannettiğimiz için bu hataya düşüyoruz. Çünkü bu sözcüğü “itibariyle” şeklinde telaffuz etmeye meyilliyiz. Bunun sebebi de kelimenin aslının “itibarı ile” olması ve telaffuz hafızamızın da buna göre kodlanması. Peki bu kelime, “itibarıyla” mı “itibariyle” mi yazılır?

Türk Dil Kurumu (TDK) ile Dil Derneğinin yazımında hemfikir olduğu kelimelerden biridir “itibarıyla”. Hem TDK’nın hem Dil Derneğinin yazım kılavuzunda bu kelime “itibarıyla” şeklinde verilmekte. Yazımı gibi telaffuzu da sanıldığının aksine “itibarıyla” şeklinde. Günlük hayatta çoğumuz bu kelimeyi incelterek “itibariyle” şeklinde telaffuz ediyoruz. Zaman zaman bu yanlışa ben de düşüyorum ama doğrusu hem yazı hem konuşma dilinde “itibarıyla”.

“İtibarıyla” kelimesi hakkında çevirmen ve editör Selahattin Özpalabıyıklar’ın da çok güzel bir açıklaması var. Cansu Canseven’in Notos’un 89. sayısında kendisiyle yaptığı söyleşide Özpalabıyıklar “itibarıyla – itibariyle” meselesi hakkında şunları söylüyor:

Eski yazının, Osmanlıcanın imlasında “ile” her durumda ayrı yazılıyordu, yeni yazıya geçildiğinde çoğu zaman bitiştirildi. Bu da bir imla sorunu doğurdu. Önce bitiştiği hecenin sesi ince de kalın da olsa “ile”nin sesini ve yapısını, dolayısıyla bir bakıma bağımsızlığını koruyan bir imla benimsendi: “itibarile, dolayısile” vb. İkinci aşamada, Yahya Kemal’in (bütün kitapları gibi) ölümünden sonra derlenen bir şiir kitabına verilen Eski Şiirin Rüzgârıyle adındaki gibi “ile”nin “i”sinin incelik-kalınlık açısından bitiştiği hecenin sesine uyduğu ama “le”nin kendi inceliğini koruduğu, araya bir de kaynaştırma ünsüzü “y”nin girdiği imla var. En sonunda hem kaynaştırma ünsüzü korundu hem de “ile” tamamen ünlü uyumuna tabi kılındı: “itibarıyla”