Blogu mu bloğu mu yazılır?

Blog sözcüğünün sonuna ünlü ile başlayan (sesli harf) bir ek geldiğinde “bloğu / bloğa” şeklinde yumuşayıp yumuşamadığı konusunda resmî bir ağızdan doğru bilgiye epey bir süredir ulaşmaya çalışıyordum. Telaffuzda “bloğu / bloğa” şeklinde söylenip yazı dilinde ise kelimenin sonundaki g harfinin ğ şeklinde yumuşamadığı yönünde bir görüşe sahiptim ancak bundan emin değildim. Kelimenin ek alınca hangi yazılışının doğru olduğu konusunda birçok blog yazarı arkadaş da sosyal ağlarda cevap arayışında. Hatta bazılarıyla kendi görüşlerimi paylaştım. Ancak bir edebiyatçı olarak yürüttüğüm mantığın doğru olmadığını Türk Dil Kurumunun konu hakkındaki geri bildirimiyle gördüm. Peki blog sözcüğünün doğru yazılışı nedir?

Blog sözcüğü, dilimize yabancı bir dilden girmesine rağmen Türkçe yazım kurallarına uymak zorunda. Ancak ben “blok” sözcüğünün de varlığından dolayı “blog” kelimesine ek geldiğinde yine “blogu / bloga” şeklinde yazılması gerektiğini aksi halde “blok”un ek alarak yumuşayan “bloğu / bloğa” şekliyle karışacağını “sanıyor”dum ;)

Tabii ben “blok” kelimesine ek gelince sondaki -k harfinin yumuşamayıp “bloku” şeklinde yazıldığı gerçeğini unuttum, aslında unutmadım yanlış biliyormuşum. Blok, sesli harf alınca “bloğu” şeklinde değil “bloku” şeklinde yazılıyormuş. İşte bu yüzden “ben de hâlâ Türkçeyi öğrenmeye, hatalarımı düzeltmeye devam ediyorum.” diye sürekli söyleyip duruyorum.

Türk Dil Kurumu sosyolog, psikolog, arkeolog kelimelerine de ek geldiğinde bu kelimelerin psikoloğu, sosyoloğu, arkeoloğu şeklinde yazıldığını zaten yazım kılavuzunda gösteriyor. Blog kelimesi de henüz sözlüklere ve yazım kılavuzuna girmemesine rağmen TDK’nın açıklamasına göre aynı yazım kuralarına uyarak “bloğu” şeklinde yazılıyor. Ayrıca Özgür Turanlı‘nın da 2013 yılında Türk Dil Kurumuna blog sözcüğünün doğru yazılışının nasıl olduğuna dair yaptığı yazılı başvurusuna TDK’nın verdiği bir cevap var. TDK Başkanı Prof. Dr. Mustafa S. Kaçalin imzalı cevapta “Psikolog, monolog vb. sözlere ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde sözün son ünsüzü genellikle yumuşamaktadır. Bu durum blog sözü için de geçerlidir.” açıklamasına yer veriliyor.

11 yıldır elim “blogu” yazmaya alışık olduğu için kelimenin doğru yazılışını öğrendikten sonra bile aynı yazının içinde hem “blogu” hem “bloğu” olarak yazma gibi bir ikileme düşmeye devam ediyorum. Kelimenin doğru yazılışına alışmam biraz zaman alacak gibi görünüyor ;)

Bu arada TDK’ya “hâlâ, kâğıt, kâr” gibi kelimelerde şapkanın (doğru ifadesiyle a harfindeki düzeltme işaretinin) kaldırıldığına dair etrafta dönen dedikoduyu da sordum. Yetkili, kesinlikle kalkmadığını söyledi. Zaten yazım kılavuzunun güncel son baskısında da “hâlâ, kâr, kâğıt” örneklerini görmeye devam ediyoruz.

Türkçe yazım kuralları konusunda kafası karışanlara, gazete veya dergilerdeki yazılışlara, Türkçe bilgisine güvendikleri arkadaşlarına bakmak yerine Türk Dil Kurumunu arayarak (0 312 457 52 00), onlara e-posta atarak (bilgi@tdk.gov.tr) birinci ağızdan sorularının cevaplarını almalarını öneririm. Ayrıca TDK’nın yazım kılavuzunun son baskısından kontrol edilir veya TDK’nın internet sitesindeki çevrim içi  yazım kılavuzuna bakılırsa daha sağlıklı olur.

Blog Yazarları Çalıştayı 2‘de söylediğim gibi: İnterneti bloglar, blogları da Türkçe kurtaracak!

39 Comments

  1. Hocam “interneti bloglar kurtaracak” sözünüzü o kadar beğendim ki yeni bloğumda slogan olarak belirledim. Tam da bu düşüncelerle açtım çünkü :) Teşekkürler.

  2. Bu konuda ortak bir tutum içinde olmak zor Taner ancak dil, “bence”lerle şekillenmez, dil kuralları keyfiyete bakmaz. Türk Dil Kurumunun dediği mi yoksa dil konusunda lisansı olmayanların “bana göre”lerine göre mi hareket edeceğiz? Hastalıklı bir bakış açısı, sosyal medyada bu tarz hareket edenleri sıklıkla görüyoruz maalesef ama neyse ki bilinçlenenler çoğunlukta, sayıları eskisi kadar çok değil.

  3. Bilinçli bir şekilde blog kelimesinin doğru kullanmana çok sevindim Ece Ablacım. Bloglarımızın varlığının ne güzel ne kıymetli olduğu noktasında sana kesinlikle katılıyorum. TDK’dan bilgi alınca ben de rahatladım yazım konusunda.

  4. Bloglarımız bizim, ne güzel değil mi Evren oğlum. İyi ki benim de bir bloğum var.
    Ben hep yumuşar diye düşünüp öyle yazardım. Lakin teyit etmen çok iyi oldu. Teşekkürler, sevgiler oğlum :)

  5. Hocam paylaşım için teşekkürler. Fotoğrafçılık ile ilgili de yazılar yayınlarsan seni seve seve takip ediyorum zaten daha çok takip ederim :)

  6. Alışılmışı kırmak ekbette zor oluyor Nazik, hatta bloğu yazımı benim gözüme de sevimsi geliyordu ;) Ancak söz konusu Türkçe yazım kurallarına riayet etmekse boynumuz kıldan ince ;)

  7. Senelerdir ben de bu ikilemde kalıyordum. Blogu yazıyordum hep çünkü bloğu bana itici geliyordu. Şimdi ise bloğu yazmak zor olacak.

  8. Hay çok yaşayın emi! Uzun zamandır her yazdığımda kafamda dolanan şeyi buldum sayenizde. “Komşuda pişer bana da düşer.” değil mi?
    Emeğinize sağlık. :)

  9. Ben hep “blogu” şeklinde kullanıyordum ve bunun doğru olduğunu düşünüyordum. Ama öyle değilmiş:)

  10. Merhabalar, son zamanlarda isminizi ve blogunuzu sık duyar oldum, ziyaret etmek bugüneymiş :) Ne zamandır kafamı kurcalayan bu konuya rastladım. Öncelikle teşekkür ederim bu konuda bizi aydınlattığınız için. Ben de ısrarla “blogu” şeklinde kullanıyordum. Bu bilgi iyi oldu. Elinize sağlık.

  11. Kesinlikle inanılmaz faydalı bir yazı olmuş. Kafamı karıştıran konulardan biriydi bu. Sonunda doğru yazım şeklini öğrenmiş olduk. Teşekkürler.

  12. Öyle ahım şahım bir bilgim olmasa da ‘blog özel isim değildir’ diye düşünerek bloğum diyordum. Yada tamamen mantıksız bir yorum olduğunu düşünerek, ilk cümlemi geri dönüşüme yollayıp ; şu an yazmış olduğumla yola devam ediyorum. Ve bilgilendirme için teşekkür etmekle yetiniyorum. ( İmla hataları yapmışımdır. Yıllar geçince unutmuşum herşeyi. Şimdiden söyleyeyim dedim.)

  13. Sanıldığı kadar zor değil Ruhsuz Atmaca ;) Özel isim, cins isim nedir; biraz kafan karışmış anlaşılan. En güvenilir çözüm TDK Yazım Kılavuzunun son baskının ilk 79 sayfasını dikkatli okuman. Yazı yazan bizler için yazım kurallarını açıp tekrar tekrar okumak çok gerekli. Bir de dil bilgisi kuralları, kişisel yorumlara, tahminlere göre şekillenmeyecek kadar hassas ve ciddi. Türk Dil Kurumu gibi bir otoritenin dilin keyfi kullanımını önlemek adına var olması çok önemli. “Bloğu” itici geliyor olabilir ama Türkçe kurallar ne diyorsa odur.

  14. Şöyle bir durum var kendi açımdan blok kelimesinin kullanım yeriyle blog kullanım şekli farklı blog temel olarak web ve blog kelimelerinden oluştuğu için blogu İngilizce eksenli düşünülmesi gerekiyor. Ben hep özel isim olarak görüyorum ya da fiil gibi olsa yumuşama tamam ama blog sabit bir kelime ve bloğu olması itici geliyor. Tabi ülkede blog nedir bilinmediği için bunu akademik anlamda tescillendirmek zor.

  15. Ben sanırım yine blogu kullanacağım. Gözüm alışırsa belki bloğa da yazabilirim:)
    İletişim bilgilerini vermen iyi olmuş. Elbet sorumuz olacak.

  16. Asıl ben size teşekkür ederim. Amancilardan olmayıp böyle bir konuyu değerlendirdiğiniz için. Aslında bu yazıyı Blogum da yazmak üzere hazırlamıştım ama rafları bu dosyanın daha fazla tozlanmasını beklemek istemedim. Ayrıca sizin gibi blog yazarları ile sürekli iletişim halinde olan birinin de görüşünü almanın daha iyi olacağını düşündüm. Tekrar teşekkür ederim.

  17. Kaygılarında ve eleştirilerinde çok haklısın Ali. Ayrıca Türkçenin doğru kullanımı konusundaki bu duyarlılığın için de seni tebrik ederim, çok mutlu oldum. “Aman sende”ci insanlardan her zaman uzak durmuş, onlara kulak asmamışımdır. Hele ki söz konusu Türkçemiz ise cehalete tahammülüm hiç yok. “Blogları Türkçe kurtaracak” inancım hâlâ dipdiri duruyor. Bu söze senin baktığın açıdan bakınca bir tezatlık olduğu görünüyor, haklısın. İnternet için “genel ağ”, bloglar için de “ağ günlüğü, e-günlük vb.” karşılıkları kullansak aslında kesinlikle daha bilinçli bir davranış sergilemiş oluruz. Senin kapı araladığın bu tartışmayı da önümüzdeki blog yazarları çalıştayında gündeme getirebilir veya blog yazarlarıyla yaptığımız söyleşilerde herkesin fikrini alarak daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturabiliriz. Tekrar teşekkür ederim katkın ve zihin açan yorumun için.

  18. Aslında zamanında uzun uzun araştırdığım ve çok takıldığım bir konu vardı. O da blog yazınca gerek tarayıcılar olsun gerek ofis programları olsun bu kelimeyi yanlış olarak gösteriyordu. İlk başlarda ben bu kelimeyi Türkçe sanırken bu kelimenin yabancı bir kelime olduğunu ve bu nedenle de hatalı olarak göründüğünü anladım. Tabii bundan sonra aklıma hemen bir soru daha takıldı o da “Blog İngilizce ise bunun Türkçe’si ne?”. Bunu da araştırdım ve sonuç olarak ağ günlüğü, günce sonuçlarına ulaştım. Ve Türk bloglarında blog kelimesi yerine ağ günlüğü kelimesi kullanılsa daha iyi olacağını düşündüm. Tabii bunları düşünürken daha çok küçük bir blog olduğum ve daha böyle büyük blogları keşfedemediğim için paylaştığım kişilerde “aman sen mi değiştireceksin blog kelimesini, sana mı kaldı” gibi umut yıkıcı sözleri ile bu fikrimi rafa kaldırdım. Ama raftaki bu dosya hep aklıma takıldı? Neden Türkçe’ye bu kadar önem verirken sizin de dediğiniz gibi “interneti bloglar, blogları Türkçe kuracakken” blog kelimesini kurtarıyoruz. Bu cümleye bile çok ters düşmüyor mu bu durum?

  19. Ben her ikisini de aktif kullanan biriyim. Elim nasıl giderse öyle yazıyordum ama gönlüm “bloğu…” versiyonundan yanaydı. Doğrusunu net bir şekilde öğrenmek çok ideal oldu. Canım bloğum :) (cümle içinde kullanmalıydım hemen)

  20. Seyhan, aynen ben de eski yazılardaki “blogu / bloga” kullanımlarını bulup tek tek değiştiremeyeceğim; gözüme çarptıkça düseltirim. Zaten eski yazılarıma baktığımda başka kelimelerde de yazım yanlışlığı yaptığımı görüyorum ;)

  21. Ben yanlış kullanmak bir yana bunun üzerine hiç düşünmemiştim o kadar eminmisim demek :) sosyal medyada telefondan yazdığım için dikkat etmesem ve blogdaki eski “blogu” vb degistiremesem de bundan sonra bu hataya dusmeyecegim. Teşekkürler 😊

  22. Ana bende hep millete kızıyordum bloğu değil blogu diye :) Baya bir kişiden özür dilemem gerekecek.

  23. Bende ilk defa bu yazıdan öğrendim. İyi oldu, daha vakit harcadığımız şeyin Türkçe’de nasıl kullanıldığını bilmiyoruz.

  24. Yaygın kullanımda maalesef TeDeKa diye telaffuz ediyoruz ama Türkçede bütün sessiz (ünsüz) harfler “e” ünlüsüyle telaffuz edilir kuralı vardır: Be, Ce, Çe vb. Hatta TDK’nın resmî Twitter hesabından da retweetlediği şu tivit var. Katkın için teşekkürler Recep Hilmi ;)

  25. Merhaba;

    Ben doğru kullanıyormuşum. Bu konuda bizi aydınlattığınız için teşekkürler.

    Aydınlanması gereken diğer bir konu ise TeDeKa mı TeDeKe mi? :)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir