Kişiliğimiz, sosyal medyayı kullanım amaçlarımız üzerinde ne kadar etkili? Hepimiz sosyal medyayı şüphesiz farklı amaçlar ve motivasyonlarla kullanıyoruz. Hafta sonu Yrd. Doç. Dr. Mutlu Yüksel Avcılar (Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi) ile Yrd. Doç. Dr. Banu Külter Demirgüneş‘in (Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi) ortak çalışmasının ürünü olan “Kişilik Özelliklerinin Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Üzerindeki Etkilerinin Tespiti” başlıklı makalelerini okudum. Son günlerde okuduğum en farklı ve faydalı makalelerden biriydi. Makale, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesinde öğrenim gören 500 öğrenciyle 15 – 30 Ocak 2016 tarihleri arasında sosyal medya motivasyonları üzerine yapılan araştırmanın analizlerini içeriyor. Araştırmaya katılan öğrencilerin;

• %42’si günde 4 – 6 saat; %46’sı günde 1 – 3 saat arasında sosyal medyada vaktini geçiriyor.
• %48’i saat başı veya günde birkaç kez sosyal medya aracılığı ile bilgi paylaşıyor.
• Bunlardan %40’ı asla Twitter’da paylaşım yapmıyor. %33’ü de video paylaşımında bulunmuyor.*
• %66’sı saat başı veya günde birkaç kez sosyal medya aracılığı ile bilgi arıyor.
• %2’si sosyal medyada yer alan bilgileri güvenilir bulmuyor. Bilgileri güvenilir bulanların oranı %30.

*Öğrencilerin neredeyse yarıya yakının Twitter’da paylaşım yapmıyor olması dikkate değer bir nokta. Ben de etrafımdaki daha genç arkadaşların ya Twitter hesaplarının olmadığını ya da Twitter’ı çok sıkıcı bulduklarını sıklıkla duyuyorum. Ama etkin kullanmasam da Twitter’ı sevdiğimi itiraf etmeliyim.

Makaledeki ilginç ayrıntılardan biri de kızların ve erkeklerin sosyal medya kullanım farklılıklarına dair yorumlar. Araştırmaya göre kızların Google+ erkeklerin de LinkedIn’ı daha çok kullanıyor olmaları cidden gözlerimi yaşarttı ;) Şaka bir yana kızların Instagramcı erkeklerin Facebookçu olması çok da şaşırdığım bir durum değil.

Kız – erkek arasındaki sosyal medya kullanım alışkanlıkları arasındaki farklar:

• Sosyal medyayı kızlar, sosyal etkileşim amacıyla kullanırken erkekler görev odaklı olarak kullanmaktadır.
• Kız öğrenciler sosyal medyayı daha çok empati, sosyal bağlılık ve topluluğun ilgi alanı amacıyla; erkek öğrenciler de yardım ve destek beklentisi (karşılılık) amacıyla kullanmaktadır.
• Kız öğrencilerin sosyal medya araçlarından Instagram ve Google+ kullanım düzeyi erkek öğrencilerden daha yüksektir. Erkek öğrencilerin ise Facebook, Twitter, LinkedIn ve Flickr kullanım düzeyleri kız öğrencilerden daha yüksektir.

Makalenin bana göre en dikkat çekici bölümü kişilik özelliklerine göre sosyal medya kullanım sebepleri. Bu bölüm biraz karışıktı; maddeleştirerek sadeleştirmeye çalıştım. Aşağıdakilere bakınca sanki hem nevrotik, hem dışa dönük, hem içine kapanık biri olduğum konusunda tereddüte düşmedim değil :)

Kişilik özelliklerine göre sosyal medya kullanım sebepleri

• Nevrotik kişilik özelliğine sahip (duygusal dengesizlik düzeyi yüksek olan, strese, kaygıya ve hüzünlü olmaya daha eğilimli bireyler), sosyal medyayı daha çok yalnızlığını gidermek, ün sağlama, kişisel kazanç ve öğrenme amacıyla kullanmaktadırlar.
• Deneyimlere açık olan bireyler, sosyal medyayı daha çok sosyalleşme, yardım etme ve empati kurma amacıyla kullanmaktadırlar.
• Dışa dönük bireyler, sosyal medyada daha fazla zaman geçirmekte; sosyal medyayı daha çok yardımseverlik, benzer bilgiye ihtiyaç duyan kişilerle empati, başarıyı arttırma, ihtiyaç duyulan güncel bilgileri öğrenme ve kişisel kazanç amacıyla kullanmaktadır.
• Uyumlu bireyler Facebook profillerine daha çok arkadaş eklemektedir.
• Sorumlu bireyler daha sınırlı Facebook faaliyetleri sergilemektedir.
• İçe dönük (içe kapanık) bireyler sosyal medyayı ünlü olma, kendisini ifade etme, öne çıkma, çalışma ve bilgi edinme yönünde bir araç olarak kullanmaktadır. Bu bireyler sosyal medyada; kendini başarılı ve önemli görme, diğerlerinin gönderilerini paylaşarak başkalarını bilgi paylaşımı konusunda teşvik etme, başkaları için yararlı ve ilginç bilgiler paylaşarak ilgilenilen ya da üyesi olunan topluluğun gelişmesine destek olma, bir toplulukta bilgi paylaşımı yoluyla tanınarak popüler olma gibi amaçlar içindedir.

Yazının girişinde bahsettiğim konu, burada biraz daha detaylandırılıyor. Sosyal medyayı hepimiz farklı amaçlar için araç olarak kullanıyoruz derken tam da şunları kastetmiştim:

• İçerik tatmini: Sosyal medyayı bize sağladığı bilgiden dolayı kullanıyoruz.
• Süreç tatmini: Süreçten memnun kaldığımız için kullanıyoruz.
• Sosyal tatmin: Sosyal etkileşim ihtiyacımızı tatmin ettiğimiz için kullanıyoruz.
• İlişkilerin geliştirilmesi
• Sosyal kabul görme
• Kendini ifade etme
• Rahatlama
• Başka insanlara fayda sağlamak için bilgi paylaşma
• Eğlenme
• Zaman geçirme
• Sosyal medya kullanma isteği daha çok yalnızlığı önlemek yönünde ortaya çıkmaktadır.

Bloglarımızı terk edip sosyal ağlarda daha fazla içerik ürettiğimiz ve vakit geçirdiğimiz bir gerçek. Yukarıdaki maddeler de bu gerçeğin en temel sebeplerini teşkil ediyor. Bu yazıyı tamamladığıma göre izninizle Twitter’da biraz takılıp sosyal kabul görme ihtiyacımızı tatmin etmek istiyorum ;)

En çok buralardayım: Instagram | Facebook | Twitter